Wat is de monitor Veerkracht in Bospolder-Tussendijken?

Zal Bospolder-Tussendijken in 2028 een wijk zijn waar mensen kunnen omgaan met (hevige) verandering? Bijvoorbeeld wanneer er een besmettelijke ziekte uitbreekt, zoals het coronavirus? Of als er plotseling een meteoriet inslaat. Het kunnen aanpassen wanneer het leven ingrijpend verandert noemen we veerkracht.

Om te meten hoe Bospolder-Tussendijken de komende jaren verandert voert de Veldacademie regelmatig onderzoek uit in de wijk. De opbrengsten tonen hoe de veerkracht in BoTu zich in tien jaar ontwikkelt. Elk jaar beschrijven we de verandering in de rapportage monitor Veerkracht in Bospolder Tussendijken. Zie: www.verhalenvanbotu.nl/monitor Het is een tussenstand van hoe het gaat met de veerkracht van bewoners en initiatieven in de wijk. De eerste rapportage kwam in maart 2020 uit.

Waarom is de monitor belangrijk?
Door vast te leggen hoe de veerkracht zich in de praktijk ontwikkelt kunnen we zien wat er goed gaat in de wijk en wat er beter kan. Zo houden we een spiegel voor en kunnen we de uitvoering van het programma Veerkrachtig BoTu 2028 ondersteunen. Daarnaast helpt het om mensen van buiten de wijk te vertellen over wat er in BoTu gebeurt. Zo kunnen ook andere Rotterdamse wijken hiervan leren.

Om het Programma Veerkrachtig BoTu 2028 uit te voeren heeft de burgemeester extra geld beschikbaar gesteld. Het is voor hem belangrijk om te zien of en hoe de wijk beter wordt. Met de monitor Veerkracht in Bospolder-Tussendijken kunnen we dat aantonen. Door mee te doen aan het onderzoek van Veldacademie helpt iedereen mee om het juiste verhaal aan de burgemeester te vertellen.

Het doel van het programma Veerkrachtig BoTu 2028 is om Bospolder-Tussendijken in 10 jaar naar het Rotterdams stedelijk gemiddelde op de sociale index te doen stijgen en dat het de eerste veerkrachtige wijk van Rotterdam zal zijn.

Wat is veerkracht?
Veerkracht betekent kunnen omgaan met (hevige) verandering. Het gaat om het vermogen te kunnen aanpassen of transformeren als het leven ingrijpend verandert. Door ‘terug te veren’ kun je de verandering doorstaan en er misschien zelfs sterker uitkomen. Deze monitor richt zich op gemeenschapsveerkracht. Dat gaat enerzijds om persoonlijke hulpmiddelen, zoals vaardigheden waarover iemand beschikt, en over mentale gezondheid. Het heeft ook te maken met hoe een gemeenschap deze hulpmiddelen kan inzetten en collectieve actie kan organiseren. Dat wordt beïnvloed door de omgeving, aanwezige sociale en organisatorische netwerken en het vertrouwen hierin.

Hoe meten jullie veerkracht?
Marthe van Gils van de Veldacademie: “In BoTu werkt men op een bijzondere manier samen aan de ontwikkeling van de wijk. Bijvoorbeeld via de community building-methode en de open oproep Social Impact by Design. De doelen die voortkomen uit deze aanpak dienen als uitgangspunt voor de monitor Veerkracht in Bospolder-Tussendijken.

“Er bestaat geen absolute meetlat voor sociale veerkracht. Daarom meten we veerkracht op vier manieren; 1) een vergelijk met andere wijken in Rotterdam 2) het in kaart brengen van wijkinitiatieven en sociale netwerken 3) een beschrijving van een mogelijk hefboomeffect door samenwerkingen 4) het volgen van de organisatiestructuur en het beslisproces.”

1. Waar staan we nu?

In maart 2020 kwam de eerste rapportage uit van de monitor Veerkracht in Bospolder Tussendijken. Hierin staat de aanpak voor de komende jaren beschreven en zijn de eerste resultaten te zien. Jaarlijkse komt er rond maart een vervolgrapport uit. Door de meting regelmatig te herhalen kan het verschil ten opzichte van de vorige meting worden beschreven.

De wijk kan veerkrachtig handelen ondersteunen of juist tegenwerken. Het bevat dus een set van beschermende factoren en risicofactoren. Opvallende resultaten uit de startrapportage in maart 2020 waren:

Beschermende factoren

• Veel vertrouwen in overheid, met name in gebiedsbestuur en gemeentebestuur
• Bewoners participeren bovengemiddeld in culturele voorzieningen en religieuze bijeenkomsten. Ook zijn bewoners bereid om te zorgen voor anderen en nemen ze actief deel aan bewonersinitiatieven.
• Bewoners zijn tevreden over voorzieningen, met name over het aanbod openbaar vervoer, culturele en religieuze plekken en ontmoetingsplekken voor buurt.
• Er is een gematigd positieve binding met de buurt en stad.
• In de wijken zijn veel kleinschalige (bewoners)initiatieven die toegankelijk zijn voor iedereen, verbinding zoeken met andere netwerken en zich met name richten op gezondheid, zorg en ondersteuning, cultuur

Risicofactoren

• Welzijn – de algemene kwaliteit van leven blijft achter op het Rotterdams gemiddelde (wel flink omhoog in Tussendijken).
• Werk – inkomen 34% van huishoudens leeft onder de armoedegrens, waarvan 25% langdurig, 23% elke maand moeilijk rondkomt en 20% niet werkt.
• Taal en opleiding – helft van volwassenen mist een startkwalificatie en een kwart heeft moeite met Nederlandse taal.
• De helft van bewoners ervaart eenzaamheid en een kwart is (helemaal) niet gelukkig.
• Relatief lage score tevredenheid woning, woonsituatie en groenvoorzieningen.
• Initiatieven zijn vaak afhankelijk van (gemeentelijke) subsidies.

2. “Welke organisaties en initiatieven zijn er in BoTu?”

Op de digitale BoTu initiatievenkaart kun je zien welke organisaties en initiatieven er actief zijn in Bospolder-Tussendijken. De initiatieven dragen op verschillende manieren bij aan de veerkracht van de wijk en haar bewoners. Op de kaart vind je meer informatie over de organisaties, de activiteiten die ze organiseren, gebruikers en samenwerkingen met partners in en buiten de wijk. Ook tref je hier contactgegevens en/of een doorverwijzing naar de website.

De informatie op de digitale kaart wordt jaarlijks in samenwerking met de initiatieven en studenten van Hogeschool Rotterdam bijgewerkt.

3. “Wie werkt met wie samen in BoTu?”

Het wijknetwerk is altijd in verandering. Er zijn tijdelijke en langdurige samenwerkingen tussen organisaties, initiatieven en bewoners in de wijk. De verwachting is dat het netwerk zich de komende jaren zal uitbreiden. Bijvoorbeeld met nieuwe initiatieven die ontstaan of door nieuwe samenwerkingen tussen bestaande initiatieven. Dat laatste betekent meer verbindingslijnen op de kaart. Hoe het wijknetwerk verandert kan je zien door de opgehaalde data van verschillende jaren naast elkaar te leggen. In kleuren is aangegeven welke nieuwe verbindingen er afgelopen jaar zijn bijgekomen.

De informatie die je op deze netwerkenkaart ziet is gebaseerd op de opbrengsten uit het najaar van 2019. De ‘wie werkt met wie samen in BoTu kaart’ is onderdeel van de door Veldacademie ontwikkelde monitor Veerkracht in Bospolder-Tussendijken”.

Marthe van Gils / Veldacademie / 22 oktober 2020