winnaar ontwerpwedstrijd Visserijplein

Winnaar ontwerpwedstrijd Visserijplein

Ontwerper Guillem Colomer Fontanet won recent de ontwerpwedstrijd Europan met zijn plan voor het Visserijplein, genaamd ‘Rambla + Kapsalon’. Hij werkt bijna uitsluitend in zijn wijk Rotterdam-West en dat is geen toeval: zijn ontwerpen komen niet tot stand zonder de gemeenschap.

Als hem gevraagd werd naar zijn herkomst antwoordde Guillem Colomer Fontanet (33) voorheen altijd: Barcelona. De stad waar hij opgroeide. Toen hij vijf jaar geleden begon als zelfstandig architect realiseerde hij zich dat Rotterdam eigenlijk meer zijn thuisstad is. “Veel mensen hebben een positief beeld van Rotterdam als architectuurstad. Een recente opdrachtgever in Mannheim (Duitsland) bleek veel voorbeelden van hier te kennen: ze hadden zelfs van BlueCity010 en de Keilewerf gehoord. Dus vertel ik tegenwoordig dat ik een Rotterdamse architect ben.”

Colomer voelt zich thuis in de mix van culturen die Rotterdam kenmerkt: “Ik deel mijn portiek met buren van Poolse, Jamaicaanse en Pakistaanse komaf. We onderhouden contact zoals buren dat met elkaar hebben in de stad. Een wereld van verschil met Barcelona, dat uitgehold wordt door toerisme.” Dat hij tien jaar geleden in Nederland neerstreek maar voor het interview toch terugvalt op het Engels, doet daar niets aan af. “Ondanks dat ik niet vloeiend Nederlands spreek, lukt het me toch bij te dragen aan de ontwikkeling van de stad.”

“Ik ben ervan overtuigd dat een ontwerper zich moet kunnen inleven in de mensen waarvoor hij of zij werkt”

Colomer denkt dat in zijn vakgebied lokale binding en kennis van lokale omstandigheden essentieel is. Die houding neemt het langzaam over van het idee dat architecten het pas gemaakt hebben als ze opdrachten op alle continenten hebben. “Ik werk bijna uitsluitend in Rotterdam, of preciezer nog, in Rotterdam-West. Het is gewoon zo gegaan, maar helemaal toevallig is het niet. Ik ben ervan overtuigd dat een ontwerper zich moet kunnen inleven in de mensen waarvoor hij of zij werkt.”

 

Markt visserijplein rotterdam

Boeddhistische tempel

Vijf jaar geleden ontmoette de jonge architect een opdrachtgever die niet het bureau waarvoor hij werkte, maar hém om een ontwerp vroeg. Deze opdrachtgever, de stichting Phuntsok Chö Ling, wilde een nieuw interieur voor hun Boeddhistische tempel aan de Oostkousdijk in Delfshaven. “Ze gaven me verantwoordelijkheid over de besteding van tien jaar aan spaargeld. Maar het was niet genoeg een aannemer het ontwerp te laten uitvoeren.”

Dus vroeg Colomer de boeddhistische gemeenschap zelf de handen uit de mouwen te steken. Hij was niet alleen verantwoordelijk voor het ontwerp maar coördineerde ook de bouwwerkzaamheden. Terwijl hij bezig was bedacht hij een naam voor zijn bureau: CoFo, een afkorting voor Collective Force. Want zonder inzet van de gemeenschap was het ontwerp immers nooit gerealiseerd.

Vanuit de straat, de Oostkousdijk, kijk je nu zo in de grote gemeenschappelijke ruimte naar binnen. De gebedsruimte die erachter ligt is afgesloten met een dubbele wand. “Het idee is dat het pand niet uitsluitend voor de boeddhisten, maar ook voor andere bijeenkomsten te gebruiken is.” De inspiratie voor deze ‘communicerende’ gevel deed Colomer op aan de hand van historische foto’s van Oostkousdijk. Daarop staan werklieden afgebeeld die na hun werkdag in de havens in de straat vertier zoeken.

In het gemeentearchief vond Colomer meer van zulke beelden, zoals van openluchtmarkt op de Spanjaardstraat, even verderop: “Het deed me denken aan de Barcelonese Rambla waar dankzij een markt, culturele functies, barretjes en restaurants, buurtgenoten elkaar kunnen ontmoeten.”

In de Europese architectenprijsvraag Europan zag Colomer een kans om zijn gedroomde Delfshavense versie van de Rambla uit te werken tot een ontwerp. Hij koos het Visserijplein in Bospolder-Tussendijken (kortweg BoTu) uit de vijf Rotterdamse locaties die dit jaar voor de prijsvraag geselecteerd zijn. “De gemeente doet er alles aan om de wijk te verbeteren. Er zijn veel waardevolle bottom up-initiatieven maar een ruimtelijke visie op BoTu ontbreekt. Het Visserijplein is alleen op marktdagen het kloppende hart van de wijk, op andere dagen ligt het er uitgestorven bij.”

Colomer gaf zijn inzending de naam Rambla + Kapsalon. Hij tekende op het Visserijplein een groot gebouw om ontmoeting tussen wijkbewoners uit te lokken. De functie van de (vers)markt – de Rambla – komt in overdekte vorm terug. De markt loopt over in een publiek toegankelijk gebouw met tribune – de Kapsalon – dat hij zich voorstelt als een huis voor de gemeenschap.

In de Europese architectenprijsvraag Europan1 zag Colomer een kans om zijn gedroomde Delfshavense versie van de Rambla uit te werken tot een ontwerp. Hij koos het Visserijplein in Bospolder-Tussendijken (kortweg BoTu) uit de vijf Rotterdamse locaties die dit jaar voor de prijsvraag geselecteerd zijn. “De gemeente doet er alles aan om de wijk te verbeteren. Er zijn veel waardevolle bottom up-initiatieven maar een ruimtelijke visie op BoTu ontbreekt. Het Visserijplein is alleen op marktdagen het kloppende hart van de wijk, op andere dagen ligt het er uitgestorven bij.”

Colomer gaf zijn inzending de naam Rambla + Kapsalon. Hij tekende op het Visserijplein een groot gebouw om ontmoeting tussen wijkbewoners uit te lokken. De functie van de (vers)markt – de Rambla – komt in overdekte vorm terug. De markt loopt over in een publiek toegankelijk gebouw met tribune – de Kapsalon – dat hij zich voorstelt als een huis voor de gemeenschap.

Een deel van het donkere bakstenen bibliotheekgebouw dat nu op het plein staat, kan opgaan in zijn ontwerp. Maar een groter contrast tussen dat gebouw en het transparante, haast doorzichtige ontwerp van Colomer, is bijna niet mogelijk.

Niet het enige idee

De Europan-jury kroonde Colomer in maart 2020 als winnaar. Maar toen hij aan de slag wilde met de uitvoering, viel het proces stil door de komst van het coronavirus. Nu is hij weer in gesprek met de gemeente, maar zijn plan blijkt niet het enige idee voor het Visserijplein. Een gelijktijdige prijsvraag Social impact by design in de wijk, leverde ook legio ideeën op voor het plein. Ook het bureau Ooze Architects maakte in het kader van de Internationale Architectuur Biennale (IABR) ontwerpvoorstellen.

De kans bestaat dus dat Colomers ontwerp niet – of anders – uitgevoerd zal worden. Vanwege de vele ideeën en belangen kan de jonge architect nog weinig loslaten over het verdere proces. Toch ziet hij de andere initiatieven niet per definitie als concurrentie. “Het idee van een collective force is als werkmodel op het Visserijplein in elk geval toepasbaar. Architecten leveren ruimtelijke voorstellen, maar het wordt pas echt wat als een grote diversiteit van bewoners inbreng levert.”

In zijn visualisaties doen de hoge wand en de tribune van het publieksgebouw, ‘de Kapsalon’, de ene keer dienst als klimmuur, de andere keer als bioscoopscherm voor het Internationaal Filmfestival of voor voetbalwedstrijden. “Het gebouw moet een zo divers mogelijk publiek aanspreken, van alle leeftijden en culturele achtergronden. Een combinatie van eten, sport en cultuur is essentieel om dat uit te lokken.”

De ruimte kleurt mee met de activiteiten, bij een voetbalwedstrijd wapperen zowel een Nederlandse als een Marokkaanse vlag. Het is niet de intentie van Colomer om met zijn ontwerp een politiek statement af te geven. “Zie het liever als onderzoek naar de manier waarop diversiteit, nu al een kenmerk van de wijk, ingezet kan worden om een gezamenlijke identiteit uit te dragen.” In BoTu vind je een culturele diversiteit die hij authentiek noemt, omdat er niet mee te koop gelopen wordt: “Een Turks eettentje is gewoon een Turks eettentje, geen restaurant dat de Turkse, of een andere overzeese eetcultuur, als marketing inzet.”

Hoewel Bospolder-Tussendijken momenteel niet hoog staat op lijstjes van veiligheid, schoolprestaties of welzijn, ziet Colomer een positieve toekomst voor de wijk: “Je merkt nu al dat de omgeving van het Dakpark jongeren uit Schiedam aantrekt. Als het naastgelegen gebied M4H verder ontwikkelt met woningen en makerspaces zoals Buurman en de Keilewerf, krijgt BoTu een meer centrale plek in Rotterdam-West en zullen hopelijk meer mensen de wijk bezoeken.”

Wat Colomer met zijn ontwerp wil zeggen, is dat iedere Rotterdammer het recht heeft om invloed uit te oefenen op het ontwerp en het gebruik van zijn of haar wijk. Rotterdammers zijn heel betrokken bij ‘stadmaken’, verklaart hij. Dat zie je bijvoorbeeld in de betrokkenheid bij de festivals, zoals IFFR of de Dakendagen. “Maar zulke evenementen, en ook kleinschaliger varianten, kunnen alleen plaatsvinden als gebouwen en publieke plekken in stad toegang bieden voor alle bewoners.”

Stem op Yamina!

Stem op Yamina!

Yamina Ayadi (39) moeder van drie kinderen uit Delfshaven is (naast twee andere kandidaten) genomineerd voor beste sociaal werker van Nederland. Het verhaal van Yamina is bijzonder. Vanuit een burn out als thuisblijfmoeder geactiveerd door het veerkrachtprogramma BoTu 2028 heeft zij de opleiding tot sociaal werker gevolgd via haar werkgever Team Toekomst.

Uitnodiging Herdenking Vergeten Bombardement

Uitnodiging Herdenking Vergeten Bombardement

De werkgroep Herdenking Vergeten Bombardement nodigt u uit om op vrijdag 31 maart deze verschrikkelijke gebeurtenis te herdenken. Vanaf 12:00 uur ontvangen we u met een kopje koffie of thee in de bibliotheek.

De lessen van BoTu: samenwerken aan social impact bij binnenstedelijke fysieke opgaven

De lessen van BoTu: samenwerken aan social impact bij binnenstedelijke fysieke opgaven

Binnenstedelijke gebiedsontwikkeling gaat om veel meer dan alleen stenen stapelen. Het creëren van maatschappelijke impact is minstens zo belangrijk. Maar hoe dan? In de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken wordt de koppeling expliciet gelegd. Linda Zuijderwijk zet de eerste lessen voor gebiedsontwikkelaars op een rij, aan de hand van twee projecten.

Buurtvader Mohamed werkt druk aan de leefbaarheid van zijn wijk

Buurtvader Mohamed werkt druk aan de leefbaarheid van zijn wijk

Elke week loopt buurtvader Mohamed el Youssoufi minimaal twee keer een rondje door de Rotterdamse wijk Bospolder-Tussendijken om te zorgen dat alles netjes is en de mensen zich goed gedragen. Al zes jaar helpt hij de Marokkaanse gemeenschap in zijn wijk als vrijwilliger.

Bewoners en ondernemers uit BoTu halen Europese subsidie binnen

Bewoners en ondernemers uit BoTu halen Europese subsidie binnen

Halverwege 2022 trokken Melva Rosaria, Gabriel Gomes Barros en Dirck Slabbekoorn, twee bewoners en één ondernemer uit Bospolder-Tussendijken (BoTu), enigszins gespannen richting het Stadhuis om voor de Rotterdamse adviesgroep van Kansen voor West (Europees stimuleringsprogramma) te pitchen.

Samen warm de winter door

Samen warm de winter door

Met de komst van de herfst zakken de temperaturen en dan doen de stijgende energieprijzen extra pijn. Energiewijk BoTu organiseert op 17 oktober een energieplein om bewoners van Bospolder-Tussendijken te helpen de winter door te komen.

BoTu Bruist 2022

BoTu Bruist 2022

Vrijdag 24 juni ontmoeten we je graag in en rond Park 1943 tussen 10.00 tot 17.00 uur. Een dag in het teken van community building door en voor iedereen die de wijk maakt! Met ontmoetingen om buurtinitiatieven te koppelen, ideeën en inspiratie te delen of zelf in actie te komen.

BoTu in het nieuws

BoTu in het nieuws

Bospolder-Tussendijken In de multiculturele wijk Bospolder-Tussendijken mogen bewoners beslissen waar gemeentelijk geld naartoe gaat. NRC keek een avond mee bij het maken van de begroting. „Nee, dit gaat écht niet werken.”